ارگ تاریخی بم زمینی با مساحت 180.000متر مربع که توسط دیوارهایی به ارتفاع 6 تا 7 متر و طول 1800متر احاطه شده است .ارگ بم یکی از باشکوه ترین،قدیمی ترین و عظیم ترین سازه هایی است ای که از خشت ساخته شده و در استان کرمان و جنوب شرقی ایران بنا شده است.
بنایی که بیش از 2500سال قدمت دارد .نام های دیگر آن نیز قلعه بم یا دژ بم نیز می باشد، که متاسفانه این قلعه مستحکم در تاریخ 5 دی 1382 ، به دلیل روی دادن زلزله بسیار شدید که شهر بم را لرزاند تقریبا از بین رفت.
نقطه ی مورد علاقه گردشگران
ارگ بم آنقدر شهرت و قدمت بالایی دارد که مورد توجه جهانگردان و توریستان قرار گرفته و اگر جهانگردی پس از بازگشت به کشور خودش بخواهد عکس های سفرش را با دوستانش به اشتراک بگذراد ارگ بم قطعا یکی از آنهاست!! لازم است بدانید ارگ بم در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است.
موقعیت جغرافیایی قلعه بم
ارگ بم در بالای صخره ای وسیع ساخته شده است. از شمال به رودخانه بم متصل است، از جنوب به پارک تازه ساخته شده ارگ و از شرق به یخچال قدیمی وصل شده است. محله فراز خواجه مراد هم نیز در غرب ارگ بم واقع شده است.
یکی دیگر از عجایب تاریخی دیگر که در شمال غربی بم ساخته شده است شهر دارزین است و به علت مشکلات متعدد متاسفانه فقط یک روستا در قسمت غربی آن قابل سکونت می باشد.مسجد حضرت رسول(ص) را هم می توان جز همسایگان ارگ بم دانست که برخی کارشناسان معماری و باستان شناسان نیز قدمت آنها را به سده های آغازین ظهور اسلام نسبت داده اند.
معماری ارگ بم
ارگ بم از لحاظ امنیتی در درجه بالایی قرار دارد. دارای 2 بخش است و حدود 67 برج در ارگ احداث شده است. بخش نظامی دژ که شامل، عمارت چهار فصل، سربازخانه و اصطبل که گنجایش 200 اسب را داراست می باشد.قسمت دیگری از ارگ بم که برای سکونت رعیت نشین ها مورد استفاده قرار می گرفته و شامل ورودی اصلی شهر است. دارای 400 خانه و ساختمان عمومی مانند مدرسه و مکان ورزش می باشد. بخش اعیان نشین ارگ دارای حیاط بزرگ و یک طویله برای زندگی حیوانات و اتاق های بیشتر نسبت به رعیت نشینان برای سکونت در فصول مختلف می باشد. از این جمله می توان به خانه سیستانی ها و خانه یهودیان اشاره کرد. اما به صورت کلی بنظر می رسد ارگ بم برای زندگی قشر فقیر در نظر گرفته شده است.
تاریخچه ارگ بم
این بنای تاریخی عظیم که در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته است در سده 5 پیش از میلاد ساخته شده است که تا سال 1850 پیش از میلاد قابل سکونت بود. اختلاف نظرهایی راجع به زمان احداث ارگ بم نیز وجود دارد. برخی اظهار دارند در دوره هخامنشی یا دوره اشکانیان بنا شد است. در صورتی که با توجه به زلزه ای که به وقوع پیوست متوجه شدند به دوره تیموری یا قاجار باز میگردد.
احیای بنای 2500ساله
همانطور که در ابتدای مقاله عرض کردیم در سال 1382 ارگ بم در اثر زلزله ای شدید تقریبا به طور کامل غیر قابل سکونت و نابود شد. با توجه به این که ارگ در جهان از معروفیت خاصی برخوردار بوده است کشور های مختلف به شکل های گوناگون در بازسازی و مرمت آن کمک شایانی کرد. چین با ایتالیا حدود 1 میلیون دلار کمک کردند. فرانسه با تهیه دوباره نقشه ارگ بم به احیای آن کمک شایانی کرد. بانک جهانی نیز کمک مالی قابل توجهی را تقبل کرد .لازم است بدانید بعد از وقوع زلزله این آثار جزو آثار در معرض خطر ثبت شده بود اما با همت سازمان میراث فرهنگی و مرمت های انجام شده از آن لیست حذف شد.