ارابه طلایی چهار اسب

استوانه کوروش

افسار برنزی لرستان

بازوبند طلایی بز و پرنده هما

بشقاب شکار قوچ

بشقاب نوازندگان

پلاک طلایی مرد ماد با خنجر

پیمانه با نقش بز کوهی

تخته بازی ۵۸ خانه

تکوک شیر غران

تکوک طلایی بز کوهی هگمتانه

تندیس فاخته لاجوردی

تندیس ناپیرآسو

تندیس نقره‌ای گاو نشسته

تنگ دسته‌گربه‌ای

جام شیردال و گاو بال‌دار

جام نقره‌ای زن ایلامی

جام هیولای دوسر و غزال

دسته گلدان بز کوهی

دسته‌های پرنده‌گون دیگ

دیگچه دهان لوله‌ای با سه‌پایه

سرستون گاو دوسر کاخ آپادانا شوش

سگک عقاب و صید

سنگ‌نگاره بز با دم ماهی

سنگ‌نگاره پیشکش‌آوران تخت جمشید

سنگ‌نگاره زن ایلامی و ندیمه

سنگ‌نگاره مرد با شاخ نعمت

سنگ‌نگاره ویرانی شوش

سنگ‌نگاره یادبود اونتاش ناپیریشا

شیردال

فلزنگاره نیایش آفتاب

قالی پازیریک

کاسه زرین میخی‌نگار

کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانای شوش

کلاه‌خود پرنده و سه پیکر

کوزه بانوی رقصان

نقش سه نیزه‌دار

نقش شیر کاخ آپادانای شوش

 معاون میراث فرهنگی کشور می گوید: فهرستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا وجود دارند، نداریم چراکه موزه‌های دنیا، این لیست را در اختیار ما قرار نمی‌دهند! کدام آثار تاریخی ایران در موزه‌های معروف دنیا هستند؟

با وجود آنکه ایران در زمره ۱۰ کشوری محسوب می‌شود که بیشترین اثر تاریخی در دنیا داراست اما هیچ فهرستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شوند و حتا به نمایش گذاشته شده‌اند، وجود ندارد. درحالی که از یکسو برخی از منابع از وجود هزاران شی تاریخی ایران در موزه‌های دنیا خبر می‌دهند اما چون فهرستی از اسامی این اشیا وجود ندارد، نمی‌توان گفت موزه‌های دنیا چه تعداد و کدامیک از اشیای تاریخی ایران را نگهداری و حتا به نمایش گذاشته‌اند؟!

 به طور مثال گفته می‌شود موزه لوور در فرانسه به تنهایی بیش از ۲۵۰۰ اثر باستانی و ارزشمند ایران را در بخش بزرگی که به نام «ایران» است به نمایش گذاشته است. تعدد و گستردگی این آثار به اندازه‌ای‌ست که این بخش تبدیل به یکی از بزرگترین بخش‌های موزه لوور شده است و برای دیدن همه این آثار؛ بیش از دو روز زمان نیاز است.

 با وجود آنکه در بیش از سه دهه گذشته شاهد سفرهای مداوم مدیران مختلف میراث فرهنگی و موزه‌داران و مدیرکل‌های موزه‌های کشور به خارج از کشور و بازدید از موزه‌های مطرح دنیا مانند لوور و متروپولیتن و آرمیتاژ بودیم اما هنوز فهرستی جامع از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند، نداریم چه رسد به اشیایی که در مخازن نگهداری شده و احتمالا امکان نمایش و عرضه عمومی ندارند.

 محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی کشور) درخصوص این مهم گفت: فهرستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا وجود دارند، نداریم چراکه موزه‌های دنیا، این لیست را در اختیار ما قرار نمی‌دهند. از یکسو برخی از موزه‌ها تعامل خوبی با ما ندارند و از دیگر سو تهیه چنین فهرستی منوط به مسائل متعددی است.

او در پاسخ به این سوال که چرا نمی‌توانیم فهرستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا وجود دارند و ما توانسته‌ایم با آنها ارتباط و تعامل خوبی برقرار کنیم،‌ در دست داشته باشیم، گفت: از آثاری که در معرض دید عموم گذاشته می‌شوند و به صورت قانونی به نمایش درمی‌آیند و در کاتالوگ نمایشگاه‌ها چاپ می‌شوند، خبر داریم اما لیست آنها را نداریم. البته تعدادی از آثار هم هستند که از وجود آنها خبر نداریم. می‌دانیم تعدادی از آثار از تخت جمشید به خارج از کشور رفته و فقط تعدادی از آثار و اشیای تاریخی ما در کاتالوگ‌ها و کتاب‌های موزه‌ها چاپ شده است؛ اما لیست کاملی از این آثار نداریم.

 طالبیان خاطرنشان کرد: می‌دانیم که تعداد زیادی از آثار و اشیای تاریخی ایران در زیرزمین‌ها و انبارهای موزه‌های دنیا وجود دارد و باید به تدریج پیگیر این آثار باشیم.

 به گفته معاون میراث فرهنگی، فاز نخست تهیه "لیست قرمز آثار تاریخی" انجام شده است و آیین‌نامه‌هایی که برای موزه‌های ایران و ایکوم درنظر گرفته شده در دست انجام است. این طرح در ۳ فاز تبیین شده بود و فاز نخست آن به زبان فرانسوی تهیه شده است.

لیست قرمز به فهرستی از اشیای تاریخی و قدیمی یک کشور گفته می‌شود که به نحوی مانند قاچاق و سرقت از آن سرزمین خارج شده‌اند و امید می‌رود که روزی از هر جای جهان که کشف شوند، دوباره به کشور برگردانده شود. در این میان با وجود آنکه ایران هنوز این لیست را تهیه نکرده، کشورهایی مانند عراق و لیبی، لیست قرمز تهیه کرده‌اند و براساس این لیست همه‌ اشیایی که در داخل لیست قرار می‌گیرند در هر کشوری که باشند، غیرقابل خرید و فروش می‌شوند و هیچ موزه‌ای دیگر آنها را خریداری نمی‌کند و در واقع می‌توانند به عنوان یک بخش سیاه در هر کشور باقی بمانند که تنها راهکار از بین رفتن آنها، برگرداندن آن آثار به کشورهای صاحب شی است.

 محمدرضا کارگر (مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی) نیز درخصوص وجود یا عدم وجود لیستی که نام اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا وجود دارند در آن ذکر شده باشد، گفت:‌ شاید موردی بدانیم که چه آثاری در موزه‌های دنیا وجود دارد اما اینکه به صورت مشخص بدانیم چه آثاری از ایران در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شود، خیر چنین لیستی در دست نیست.

او ادامه داد: تاکنون چندین بار این بحث مطرح شده است  و برخی افراد آمادگی خود را اعلام کرده‌اند که حاضر هستند طی یک قرارداد به شرط تامین هزینه‌ها، به کشورهای مختلف سفر کنند و رایزنی‌های لازم را برای انجام این کار را انجام دهند اما هنوز این کار به دلیل مشکلاتی که دارد، انجام نشده است.

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی افزود: در حال حاضر شاید بتوانیم از آثاری که در سراسر جهان در معرض دید عموم گذاشته شده، از طریق پرسش و پاسخ و دیدن آثار لیست، تهیه کنیم. این درحالی است که اشیای موجود در موزه‌های دنیا فقط آن اشیایی نیست که در معرض دید عموم گذاشته می‌شود بلکه تعداد زیادی از اشیا در مخازن موزه‌ها نگهداری می‌شوند.

کلکسیونرها و آثار تاریخی ایران

 با وجود آنکه کارگر تاکید دارد که شاید بتوان آثاری که موزه‌ها به نمایش گذاشته‌اند را به صورت مشخص معرفی کنیم اما تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده و مسئولان میراث فرهنگی دائم از لزوم چنین مهمی سخن می‌گویند و در نهایت راه به جایی نمی‌برند.

 البته مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی تاکید دارد: در موزه‌های دنیا، آثار تاریخی از ایران نیز وجود دارد که هنوز شناسنامه آنها استخراج نشده و اطلاعاتی درخصوص آنها وجود ندارد. در عین حال، کلکسیونرهایی داریم که هنوز اشیای کلکسیون خود را جایی چاپ نکرده و در معرض دید عموم نگذاشته‌اند. درواقع می‌توان گفت؛ هر اندازه تحقیق کنیم، نمی‌توانیم به آمار جامعی از اشیای تاریخی که در خارج از ایران است دست پیدا کرده و آ‌ن را منتشر کنیم. فقط می‌توانیم بگوییم که براساس آخرین گزارش‌ها چه تعداد اثر تاریخی از ایران در موزه‌های دنیا به نمایش درآمده‌است. اما حتی با صحت ۱۰ درصد هم نمی‌توانیم بگوییم که در تمام دنیا چه تعداد اثر تاریخی از ایران وجود دارد.

دانستن آنکه چه تعداد شی تاریخی در خارج از کشور است، مشکلی را حل نمی‌کند. او در پاسخ به این سوال که آیا فهرستی از تعداد آثار و اشیای تاریخی که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند وجود دارد یا خیر گفت: تاکنون چنین چیزی مطرح نبوده که بتوانیم چنین هزینه‌ای را برای انجام این کار تامین کنیم. به طور مثال بسیاری از اشیایی که در موزه لوور در بخش اسلامی وجود دارد مانند سفال، فرش و کاشی و ... ممکن است از آن ایران باشد اما کارشناسان آنها تشخیص‌شان چیز دیگری بوده و در نامگذاری آن به ایران اشاره نشده است و فقط از نام دوره اسلامی استفاده شده.

کارگر با اشاره به آنکه در حال حاضر ضرورت‌های زیادی پیش روی ما قرار دارد، گفت: در حال حاضر معضلی نداریم که بدانیم چه تعداد از اشیای تاریخی ایران در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شود. در داخل کشور نیز چند سالی است که مشغول ثبت اشیای تاریخی در قالب برنامه و سایت کامپیوتری هستیم. حتی اگر بتوانیم بگوییم که چند صد یا چند هزار اثر و شی تاریخی در نقاط مختلف دنیا داریم، کمکی به موضوع نمی‌کند. البته تحقق این مهم نیز منوط به یک پروژه بسیار سنگین است و در عین حال اینگونه به نظر می‌رسد که تمام موزه‌های دنیا باید خود را موظف بدانند که در این جهت کمک کنند یا پاسخ دهند.

 کارگر ادامه داد: در این راستا رایزنی‌هایی انجام شده اما در مواردی می‌گویند که آمار کاملی ندارند یا آنکه اشیای ایران را اختصاصا به نام ایران جدا نکرده‌اند، همه این اثار به صورت دیجیتال ثبت نشده‌اند و نمی‌توان با یک کلیک این اطلاعات را در اختیار شما قرار داد و... حتی بیان می‌شود که بین‌النهرین زمانی در مرزهای ایران بود و امروزه این مرزها تغییر کرده بنابراین دسته‌بندی آثار و اشیای تاریخی ایران تغییر می‌کند و فقط عنوان شده که تمدن پرشیا که کشورهایی مانند ترکمنسان، ارمنستان و... در این تمدن گنجانده می‌شوند و...

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی همچنین با اشاره به آنکه تهیه لیست از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند یک پروسه سنگین و تمام عیار است، گفت: باید یک گروه متشکل از کارشناسان دوره اسلامی، پارینه سنگی و... را گرد آورد و برای شناسایی اشیا به موزه‌های دنیا اعزام کرد. تحقق این امر نیازمند تامین هزینه و بودجه است. شاید نیاز باشد ۸ نفر یک سال روی اشیای تاریخی ایران که در موزه لوور وجود دارد کار کنند تا بتوانیم متوجه شویم که چه تعداد شی تاریخی از ایران در این موزه نگهداری می‌شود. کشورهایی مانند ایتالیا، مصر و یونان نیز آمار و لیست مشخصی از اشیای تاریخی خود که در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شوند، ندارند.

 کارگر اذعان داشت: اینگونه نیست که الان شما به این فکر افتاده باشید که چرا لیستی از اشیای تاریخی نداریم، ۴۰ سال است که مدیرکل‌ها و کارشناسان میراث به این مهم فکر کرده‌اند. وقتی وارد کار می‌شویم با معضلاتی روبه‌رو می‌شویم که نمی‌توان آنها را رفع کرد. ممکن است ۱۰ موزه دنیا با ما همکاری کنند اما همه اینگونه نیستند. البته کاتالوگ‌هایی از برخی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌ها به نمایش گذاشته می‌شوند، منتشر شده اما لیستی از این کاتالوگ‌ها تهیه نشده‌ است. وقتی  که نمی‌توان در نهایت به یک اصل و یک رقم واحد دست پیدا کرد، انگیزه‌ای برای انجام این کار ایجاد نمی‌شود.

او با اشاره به آنکه می‌دانیم کدامیک از اشیای شاخص تاریخی ایران در موزه‌های دنیا وجود دارند، گفت: یکسری کاتالوگ داریم که چاپ شده‌اند و می‌توانیم در صورت عقد قرارداد و انجام کارهای اداری در اختیارتان قرار دهیم. البته اینجا اعلام می‌کنم که هر کس علاقمند باشد تا لیستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شند، تهیه کند و بتواند اعتبار مالی این کار را تامین کند، ما این آمادگی را داریم که او را به موزه‌ مورد نظر معرفی کنیم.

تعامل دیجیتال‌سازی

 جبرئیل نوکنده (رییس موزه ملی) نیز سوال ما را با سوال دیگری پاسخ داد و گفت: آیا اصلا چنین کاری می‌شود؟ آیا اصلا امکان‌پذیر است؟ اگر هست که انجام دهید. هر کس می‌تواند انجام دهد. معلوم است که نمی‌شود. در این میان دو بحث مطرح می‌شود. اشیایی که به نمایش گذاشته شده‌اند و اشیایی که در گنجینه و انبارها نگهداری می‌شود. تا زمانی هم که تعاملات برقرار نشود این کار امکان‌پذیر نخواهد بود.

 او تصریح کرد: مدتی است که کشورهای دنیا درصدد تهیه لیست قرمز اشیای تاریخی خود هستند اما از آنجا که مسئول این بخش نیستم و در عین حال مطلبی در این خصوص نخوانده‌ام، می‌توانم بگویم که آماری از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا حتی یکی از موزه‌های خاص دنیا نگهداری می‌شود، در دست نداریم.

 نوکنده درخصوص این مهم که آیا تهیه چنین لیستی در عرصه بین‌الملل عرف هست یا خیر گفت: معمولا موزه‌ها در تعاملی که با یکدیگر دارند کاتالوگ‌هایی از اشیای خاصی که نگهداری می‌کنند را در اختیار یکدیگر قرار می‌دهند.

رییس موزه ملی با اشاره به آنکه مدتی است پروژه‌های دیجیتالی در دنیا و بین موزه‌ها آغاز شده، یادآور شد: موزه‌ها به صورت مشترک درصدد دیجیتالیزر شدن اطلاعات و اشیای موزه‌ای خود برآمده‌اند. طی چند سال اخیر انجام این پروژه‌های مشترک مد شده‌است. ما نیز مدتی است پروژه مشترکی درخصوص کتیبه‌های میخی با ۲۰ تا ۳۰ موزه دنیا آغاز کرده‌ایم. در این میان به طور مثال موزه لوور به صورت موضوعی وارد این پروژه شده و همکاری دو سویه داریم. این کارها به تازگی آغاز شده و تا زمانی که تعاملات برقرار نشود و رفت و آمد و بازدید نداشته باشیم، لیستی تهیه نخواهد شد.

نوکنده اذعان داشت: بهترین راه حفاظت از منظر من به عنوان یک کارشناس؛ آن است که با همتاهای خود در عرصه بین‌الملل، ‌درصدد تعامل و اشتراک اطلاعات دیجیتالی برآییم. بهتر است بدانیم در موزه‌های دنیا چه تعداد اثر از دوره‌های مختلف داریم. کمیته بین‌المللی موزه‌ها می‌تواند از این امر پشتیبانی کند. حدود یک دهه است که موزه‌ها در عرصه اشتراک اطلاعات دیجیتال همکاری دارند و تبدیل به عرف بین‌المللی شده است.

 او خاطرنشان کرد: در راستای پروژه دیجیتال‌سازی اطلاعات، رایزنی‌هایی با موزه لوور برای مستندنگاری آثار زیویه انجام شده است. حتی آثار تخت سلیمان در یکی از موزه‌های آلمان است و امروزه درصدد برقراری تعامل برای کسب اطلاعات در این خصوص هستیم. باید در خصوص سایر موزه‌ها نیز فعال شویم. بهترین راه شناسایی، به اشتراک گذاشتن اطلاعات است.

 رییس موزه ملی با اشاره به آنکه ایران یکی از ۱۰ کشوری است که می‌تواند مدعی باشد که بیشترین تعداد شی تاریخی را داراست، گفت: ما باید تلاش کنیم تا بتوانیم لیستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند، تهیه کنیم. برای این کار نیز نمی‌توانیم با تهدید یک موزه به صورت تحکیمی از او بخواهیم که لیست آثار ایران را ارائه دهد چراکه این کار را نمی‌کند؛ بلکه باید تعامل برقرار کنیم و پژوهشگران به این راه ورود کنند.

با وجود آنکه نوکنده نیز تاکید دارد که در حوزه موزه‌داری، موزه‌داران و مسئولان و متخصصان اجازه ورود به مخازن موزه‌ها را دارند و می‌توانند از اشیای کشور خود در بخش‌های مختلف یک موزه دیدن کنند؛ اما همچنان نه تنها هیچیک از مسئولان میراث فرهنگی به این صرافت نیفتاده است که در یکی از این بازدیدها درصدد تهیه فهرستی هرچند ابتدایی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شوند، باشند بلکه همچنان همه مدیران تاکید دارند،‌ برای تهیه چنین لیستی باید پروژه و ردیف هزینه درنظر گرفته شود.

 آیا هزینه‌ای که صرف سفر و بازدید این مدیران و کارشناسان از موزه‌های دنیا می‌شود برای تهیه چنین لیست مهمی کافی نیست و گمان آن است که صرف دیدن این اشیا که در موزه‌ها نگهداری می‌شوند، کافی است و باید حتما طی یک پروژه خاص و تعریف ردیف بودجه‌ای خاص لیستی از اسامی اشیای تاریخی تهیه کرد؟

 رییس موزه ملی تصریح کرد: معمولا آثاری که از اشیای تاریخ ایران در موزه‌ای مانند لوور به نمایش گذشته شده یک بیستم یا یک پنجاهم تعداد آثاری است که در این موزه و در مخزن آن نگهداری می‌شود. اما می‌دانیم که کاتالوگ‌هایی از اشیای ثابتی که موزه‌ها به نمایش می‌گذارند، منتشر می‌شود و ما نیز می‌توانیم به این کاتالوگ‌ها دسترسی داشته باشیم اما تاکنون لیستی از این اشیا تهیه نشده است. با وجود آنکه موزه‌های دنیا می‌توانند در این خصوص تعاملات خوبی با یکدیگر برقرار کنند اما این ما هستیم که در برقراری این تعاملات سخت می‌گیریم.

 او ادامه داد: علاوه بر اشیای تاریخی تعداد زیادی از اسناد تاریخی ایران نیز در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شود که باید از وجود آنها مطلع شویم. در این‌باره با موزه لوور به تفاهمی رسیدیم تا ما را در جریان اسناد آندره گودار و ساخت موزه ملی و... قرار دهند. امیدواریم تا اسفندماه موفق شویم نتیجه این تعامل را اعلام کنیم.

فهرستی از اشیای تاریخی ارگان‌های داخلی نداریم چه برسد به خارج

 مسعود نصرتی (مدیر کاخ گلستان و مدیرکل سابق موزه‌های کشور) نیز به ایلنا گفت:  بعید می‌دانم که فهرستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند، وجود داشته باشد. اصلا چنین چیزی نداریم اما در دهه ۸۰ سعی شد تا درباره آثار تاریخی ایران که در برخی از موزه‌های دنیا مانند آرمیثاژ وجود دارد، کاتالوگ‌ها کتاب‌هایی منتشر شود. در این راستا یک عکاس سعی کرد درصدد معرفی این آثار برآید اما فقط یک یا دو کاتالوگ آن منتشر شد و با وجود آنکه با سازمان میراث فرهنگی برای انشتار این کاتالوگ‌ها و تصاویر قرار داد داشت اما درنهایت به نتیجه نرسید و این کار ادامه پیدا نکرد. از این رو لیستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند، نداریم.

او با اشاره به آنکه طی سال‌های گذشته آیین‌نامه اموال تاریخی و فرهنگی تصویب شد که براساس آن باید کلیه اموال فرهنگی تاریخی موسسات و همه ارگان‌ها و بخش‌ها باید توسط سازمان میراث فرهنگی لیست و طبقه‌بندی شود، گفت: در آن زمان، هرچند چنین قانونی مصوب شد و سازمان میراث فرهنگی باید تمام این اموال را لیست و شناسنامه‌دار می‌کرد اما بسیاری از موسسات مانند وزارت امور خارجه و بنیاد مستضعفان و حتی موزه ملی اجازه ورود نمی‌دانند و ما نتوانسیم این لیست را تهیه کنیم. حال آنکه این مورد درخصوص اشیای تاریخی است که در داخل ایران نگهداری می‌شوند و ما چنین لیستی را نتوانستیم تهیه کنیم چه برسد به آنکه بتوانیم لیستی از اشیای تاریخی خود در خارج از کشور تهیه کنیم.

نصرتی تاکید دارد: به شدت این نیاز احساس می‌شود که لیستی از اشیای تاریخی ایران که در موزه‌های دنیا نگهداری می‌شوند تهیه کنیم اما این امر نیازمند تخصیص هزینه و انجام برنامه ریزی و اعزام کارشناسان امر است. البته می‌توانیم غیرحضوری هم چنین کاری را انجام دهیم که نیازمند صرف وقت و هزینه است. البته ضرورت دارد که چنین لیستی تهیه کنیم. این درحالی است که حتی لیستی از اسامی موزه‌های خصوصی که به تازگی کار خود را آغاز کرده‌اند و اشیای تاریخی ایران را به نمایش گذاشته‌اند هم نداریم.

هرچند مسئولان تاکید دارند که تهیه فهرستی که بتواند اطلاعاتی درخصوص آثاری که در موزه‌های دنیا به نمایش گذاشته شده است را در اختیار ما بگذار کاری بس دشوار و هزینه بر است اما قطعا اگر ذهن‌ها کمی از تعریف پروژه‌های کلان و اختصاص بودجه‌های خاص و ... به سوی همکاری و تعامل دوسویه و تبادل اطلاعات در عرصه پژوهشی و تخصصی تغییر مسیر می‌دادند نه تنها بعد از ۴۰ سال امروز می‌توانستیم لیستی از اشیای تاریخی ایران که در خارج از کشور هستند داشته باشیم بلکه می‌توانستیم اقدامات لازم برای بازگرداندن برخی از آثار نیز انجام دهیم.

فهرستی هرچند کوتاه و بسیار ناقص از تعدادی از آثار ایران باستان که در موزه‌های مطرح دنیا به نمایش گذاشته شده‌اند...

موزه متروپولیتن نیویورک

 این موزه که در منهتن نیویورک قرار گرفته در سال ۱۸۷۲ افتتاح شده و البته مجموعه نادر و بزرگی از تاریخ اسلام و ایران باستان را در خود جای داده است. جالب است بدانید که کتاب خمسه نظامی در این موزه نگهداری می‌شود، همچنین یک قالی اصفهان که به قرن ۱۷ میلادی برمی‌گردد، نیز در این موزه قرار دارد. لباس رزم ایرانی مربوط به قرن ۱۵، تندیس سر شاهزاده سلجوقی که به قرن ۱۲ برمی‌گردد و جام شیر غران که مربوط به دوره هخامنشیان می‌شود از دیگر اشیای ایرانی هستند که زینت بخش این موزه امریکایی شده است. حتا گفته می‌شود که موزه متروپولیتن نیویورک، مجموعهٔ کوچک اما منحصر به فردی از آثار حفاری‌شده در منطقه تیسفون و طاق کسری را در اختیار دارد.

موزه بریتانیا

 بخش خاورمیانه موزه بریتانیا شامل اشیای باستانی بسیار پرارزشی است که از کشورهای ایران، عراق، و دیگر کشورهای منطقه را شامل می‌شود. گفتنی است بیش از سیزده هزار شئی باستانی ایران در موزه بریتانیا قرار دارد که تعدادی از معروف‌ترین این آثار به شرح زیر است.

لوور پاریس

 در بخش ایران آثار مختلفی از لرستان، کرمان، شوش، کاشان، دشت لوت، باختران و بسیاری دیگر از شهرهای ایران وجود دارد که شامل سفال، شیشه، فلز، سرامیک، موزاییک، سنگ، چوب، قالیچه، تابلو و بسیاری اجسام ریز و درشت دیگر می‌شود.

 از دیگر آثاری که متعلق به ایران باستان بوده و امروز در موزه لوور فرانسه نگهداری می‌شود، می‌توان به بخش‌های مختلف و عظیمی از پرسپولیس، آثار عتیقه باستانی، کاسه‌های گلی قدیمی، نقاشی‌های نفیس، مجسمه‌های سنگی، نقش برجسته‌ها، کتیبه‌ها، سنگ‌های حجیم و مجسمه‌های مربوط به تخت جمشید، ظروف غذا خوری، آثار مربوط به آشپزخانه، کشاورزی، لوازم جنگ، پول، شمشیرهای طلا و نقره، شمعدان و رسم الخط‌های مربوط به دوره‌های ساسانیان، دیلمیان، هخامنشیان و اشکانیان اشاره کرد.

موزه رزکرس مصر سان‌خوزه

 موزه مصری رزکرسین یا "صلیب قرمز مصر" از نظر معماری تحت تاثیر معبد آمون در مجتمع معبد کارناک ساخته شده، در این موزه بزرگترین مجموعه اشیاء مصر در شمال غرب امریکا نمایش داده می شوند که شامل اشیائی از سلسله‌های کهن مصر و دوران اولیه اسلام در مصر است. البته تعدادی از آثار تپه مارلیک نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده که از آنجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

موزه آرمیتاژ سن پترزبورگ روسیه

 به طور کلی می توان گفت موزه آرمیتاژ دارای مجموعه بزرگی از آثار هنری اروپای غربی، روسیه و خاورمیانه است که بخش ویژه فرهنگ‌ و تمدن‌ ایران یکی از بخش‌های مهم و با ارزش این موزه محسوب می‌شود که شامل اشیا گران‌بها و با ارزشی از تاریخ‌ و یافته‌های باستان شناسی در ایران است. این بخش از موزه یکی از محبوب‌ترین و پربازدیدترین بخش‌های موزه آرمیتاژ به حساب می‌آید. قطعا یکی از باارزش‌ترین آثاری که در این موزه نگهداری می‌شود قالی پازیک است.

موزه پرگامون برلین

 این موزه آلمانی هم که مجموعه‌های نفیسی از آثار باستانی را در خود جای داده است، اما بخشی از معروفیت این موزه به دلیل مجموعه هنرهای اسلامی این موزه است که پس از موزه هنر اسلامی قاهره، قدیمی‌ترین آثار هنر اسلامی از قرن هشتم تا نوزدهم میلادی را در خود جای داده است.

 در  میان این آثار از ایران؛ اشیای مختلفی در موزه وجود دارد، ازجمله محرابی که تعلق به مسجد میدان در کاشان بوده و به دوره یانی اسلام برمی‌گردد.

نقش سه نیزه‌دار

 یکی از آثار باستانی است که در کاخ آپادانا شوش در استان خوزستان واقع در ایران کشف شده‌است. نقش برجسته سه سرباز نیزه‌دار و کمان‌دار سپاه جاویدان، از آجرهای رنگی لعابدار ساخته شده‌است. در این نقش سه سرباز سپاه جاویدان دوره هخامنشی دیده می‌شود که پشت سر هم ایستاده و هر یک نیزه‌ای به دست دارند.

موزه‌های شهری نیویورک

 در این مجموعه آثار و کتب تصویری و خطی پر زرق و برق ایران از دوره صفویه به نمایش گذاشته شده است در مجموعه اسالمی این موزه ۱۲ هزار شی به نمایش گذاشته شده است.

موزه بروکلین نیویورک

 این موزه دارای بهترین آثار هنری ایران است. چنانکه آثاری از سرامیک‌ها و کاشی‌های قرون وسطایی ایران (قرن ۵ تا ۹) آثار هنری دوره صفویه و قاجار ازجمله مینیاتورها، نقاشی‌های روغنی، فرش، منسوجات و لباس‌های محلی (قرن ۱۵ و ۲۰) است. مجموعه آثار هنری دوران قاجار یکی از بهترین کلکسیون‌های باستانی در خارج از ایران به شمار می‌رود.

موزه اسمیتوسونیان،‌ واشنگتون

 در گالری‌های فریر و ساکلر این موزه، ۳۰ هزار شی از اثار هنری آسیا به همراه طیف وسیعی از اقلام و اشیای متعلق به ایران نگهداری می‌شود. مجموعه‌ای مهم از سرامیک‌های قرن ۱۳ تا ۱۹ که نشان دهنده اشکال، تکنیک‌ها و طراحی‌های مختلف است در این موزه به چشم می‌خورد. بعلاوه، کلکسیونی از قرآن‌های قرن نوزدهم و مجموعه‌ای مجزا از نسخه‌های خطی و نقاشی شده ایران در این گالری‌ها به نمایش گذاشته شده‌اند.   

در ادامه تصاویری از موزهای مشهور جهان و اشیای تاریخی ایران در این موزه ها را خواهیم دید:

موزه لوور پاریس | The Louvre

موزه لوور که در شهر پاریس قرار گرفته است، از معتبرترین موزه های جهان است که بیش از ۳۵ هزار آثار باستانی را شامل می شود. “سالن ایران”  محل قرارگیری آثار باستانی ایران در موزه لوور است که در آن آثار ارزشمندی از میهنمان به چشم می خورد.  شاید پس از مراجعه به این سالن اولین چیزی که متعجبتان کند، تعداد بالای آثار باشد. نزدیک به 2500 عدد از آثار ملی ایران در موزه لوور قرار دارد. در این سالن می توانید از آثار عظیم الجثه گرفته تا اشیاء کوچک را مشاهده کنید و از دیدن هنر و فرهنگ غنی ایرانی لذت ببرید. جالب است بدانید که بیشترین آثار ایرانی در زمان ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه از کشور خارج شده است.

آثار باستانی ایران در کدام موزه های جهان هستند؟

 “اسب دوسر”، “بز بالدار طلایی”، “سرستون های تخت جمشید”، “صفحات شاهنامه”، “مجسمه های سنگی”، ” کتیبه های داریوش” و… از جمله آثار موجود در لوور است.

موزه بریتانیا | British Museum

موزه بریتانیا یکی از بهترین و معتبرترین موزه های جهان است که مجموعه ای غنی از آثار ملت های مختلف را شامل می شود. موزه بریتانیا مجموعه ای بزرگ از آثار خاورمیانه است که در این میان آثار ایران و عراق بیشتر از سایر مناطق به چشم می خورد. در میان تمام آثار ایرانی که در موزه بریتانیا نگهداری می شود، منشور حقوق بشر کوروش از سایر آثار مشهورتر است.

موزه متروپولیتن نیویورک | Metropolitan Museum of Art

این موزه که در منهتن نیویورک واقع شده است، آثاری از تاریخ اسلام و ایران باستان را شامل می شود.  “قالی اصفهان”، “کتاب خمسه نظامی”، “لباس رزم ایرانی”، “جام شیر غران” و… از جمله آثار تاریخی ایرانی هستند که در متروپولتین نگهداری می شوند.

موزه آرمیتاژ روسیه | Hermitage Museum

به طبقه سوم موزه آرمیتاژ روسیه بروید و آثار باستانی ایران در این موزه را تماشا کنید. در این سالن میتوانید نقاشی های قدیمی که به قرن ۱۶ تا ۱۹ میلادی تعلق دارند را مشاهده کنید. نقاشی های قجری و نقره های ساسانی از دیگر دیدنی های ایرانی موجود در موزه آرمیتاژ است. اگر به دنبال قدیمی ترین فرش جهان می گردید، باید آن را در سالن ایران همین موزه مشاهده کنید. “قالی پازیریک” مشهور ترین شی ایرانی موجود در این موزه است.

موزه پرگامون برلین | Pergamon Museum

موزه آلمانی پرگامون از دیگر موزه های جهان است که از آثار باستانی ایران #1587;هم برده است. این موزه شامل مجموعه ای بی نظیر از هنرهای اسلامی ایران است. آثاری همچون قالی های نفیس ایرانی، موزه پرگامون برلین را مزین کرده است.

موزه بروکلین نیویورک | Brooklyn Museum

موزه بروکلین یکی از موزه های مدرن و مطرح در ایالت متحده است که آثار هنری مختلفی در آن به نمایش عموم در آمده است. در این موزه می توانید آثار هنری ایرانی از جمله: “کاشیکاری های قرون وسطی”، “مینیاتور”، “نقاشی های روغنی”، “فرش”، “لباس های محلی” و… را که بیانگر اوج نبوغ و هنر ایرانی است را نظاره گر باشید.

موزه هنرهای آسیا سان فرانسیسکو | Asian Art Museum

نزدیک به ۵۰۰ اثر ایرانی به این موزه تعلق دارد که نزدیک به ۵۰ عدد آن به طور دائمی در معرض نمایش قرار دارند. “سرامیک های خاص دوران نوسنگی”، “نسخ خطی و تصویری”، “نقاشی های مینیاتوری” و “فلزکاری ها” از اشیای گرانبهایی است که در این موزه به چشم می خورد.

منبع: سایت جهانگردی و توریسم ایران