در این تصویر می توانید محدوده جغرافیایی ایران را در طی گذر زمان و دوره های مختلف تاریخی ببینید. 

ایران امروز، نه تنها در گذشته دارای قلمرو بسیار وسیع تر و گسترده تری بود، بلکه دارای پرچم ها و نام دیگری نیز بود. در ادامه نگاهی می اندازیم به نقشه ها ، پرچم و نشان امپراتوری بزرگ پارس در طی قرون گذشته. 

پرچم و نقشه ایران از آغاز تاکنون

امپراتوری ماد ها:

پرچم ایران در زمان ماد ها

درفش اختر کاویان نماد پرچم ایران در زمان ماد ها

قلمرو ی ماد ها

 مادها، قومی ایرانی از تبار آریایی بودند که پیش از ظهور امپراتوری هخامنشیان بر ایران حکومت می کردند. پرچم فوق متعلق به حکومت ماد ها است که از سال ۶۲۵ تا ۵۴۹ قبل از میلاد مسیح، بر ایران حکومت کردند. همچنین در تصویر پایین نقشه ی قلمروی ماد ها با رنگ زرد، در نقشه مشخص شده است.

امپراتوری هخامنشیان:

پرچم ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان

نقشه ی گستردگی امپراتوری هخامنشیان

 امپراتوری هخامنشیان توسط کوروش بزرگ شکل گرفت. این امپراتوری، بزرگ ترین امپراتوری بود که جهان باستان تا آن زمان و حتی سالیان سال بعد از آن به خود دید. وسعت این امپراتوری که از سال ۵۵۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد بر ایران حکومت می کرد را می توانید در نقشه زیر ببینید!

امپراتوری سلوکیان:

نماد حکومت سلوکیان اسکندر مقدونی

رم ، سلوکیان و اشکانیان در سال ۲۰۰ قبل از میلاد

پس از مرگ اسکندر بزرگ در راه بازگشت به یونان، فتوحات وی بین فرماندهان و دوستان نزدیکش تقسیم شد. سلوکوس یکی از آن ها بود که خود را حکمران ایران، و حکومتش را سلوکیه نامید. امپراتوری سلوکیان از سال ۳۳۰ قبل از میلاد تا ۱۸۰ سال بعد، یعنی سال ۱۵۰ قبل از میلاد بر ایران حکومت کردند. وسعت این امپراتوری نیز در نقشه ی زیر با رنگ آبی مشخص است.

امپراتوری اشکانیان:

پرچم ایران در زمان امپراتوری اشکانیان

نقشه ی گستردگی امپراتوری اشکانیان

 اشکانیان از قوم پارت ها بوده و در شمال ایران زندگی می کردند. مبدا شکل گیری امپراتوری اشکانیان در سال ۲۴۸ قبل از میلاد بود و پس از نابودی سلوکیان، این اشکانیان بودند که قدرت بزرگ منطقه به حساب می آمدند! تصویر زیر، نقشه ی وسعت امپراتوری اشکانیان را در اوج قدرت نشان می دهد.

امپراتوری ساسانیان:

درفش کاویانی، نماد پرچم ساسانیان

نقشه ی وسعت امپراتوری ساسانیان

 به جرات می توان گفت که یکی از قدرتمند ترین امپراتوری های ایران، امپراتوری ساسانیان بوده است. در زمان این امپراتوری، ایران در مجاورت قدرت مطرحی چون امپراتوری بیزانس یا همان روم شرقی بود، اما با داشتن قدرت نظامی بسیار بالا، مردم کشور حتی در مرز ها نیز احساس امنیت می کردند! نقشه ی زیر گستردگی این امپراتوری را نشان می دهد!

  حکومت های کوچک دوران پس از اسلام:

پس از نابودی امپراتوری ساسانیان و ورود اعراب به ایران، پادشاهی طاهریان، اولین حکومت ایرانی بود که به قدرت رسید. همچنین پس از این حکومت، حکومت های کوچک دیگری همچون صفاریان، سامانیان، آل زیار، آل بویه و غزنویان نیز بر مسند قدرت نشستند که هیچ کدام از آن ها هرگز تبدیل به یک امپراتوری نشدند!

نقشه ی وسعت پادشاهی طاهریان

نقشه ی وسعت پادشاهی صفاریان

نقشه ی وسعت پادشاهی سامانیان

نقشه ی وسعت پادشاهی آل زیار – زیاریان

نقشه ی وسعت پادشاهی آل بویه – بوییان

نقشه ی وسعت پادشاهی غزنویان

در دوران پس اسلام، ایجاد نقش و نگار و نماد روی پرچم ها توسط مسلمانان تا سال ها ممنوع و حرام اعلام شده بود. به همین دلیل در این دوران از پرچم هایی بدون نماد و یک رنگ همچون سفید (نماد خلفای بنی امیه)، مشکی (نماد سیاه جامگان یا پیروان ابومسلم خراسانی) و سرخ (نماد سرخ جامگان یا پیروان بابک خرمدین) استفاده می شد!

امپراتوری سلجوقیان:

پرچم احتمالی امپراتوری سلجوقیان

نقشه ی وسعت امپراتوری سلجوقیان

 به گفته ی بیهقی، سران قبایل سلجوقی از علامت ها و نشان های مخصوصی استفاده می کردند، اما در مورد رنگ و نقش پرچم آن ها هیچ صحبتی نشده است! اما با توجه به این که سلجوقیان آداب خود را از غزنویان و سامانیان تقلید می کردند، احتمال داده می شود که رنگ پرچم آن ها نیز به تقلید از غزنویان و سامانیان به رنگ مشکی بوده باشد.

 دو سلسله ی خوارزمشاهیان و ایلخانان مغول:

پس از امپراتوری سلجوقیان، دو پادشاهی خوارزمشاهیان و ایلخانان مغول در ایران شکل گرفتند. در مورد پرچم خوارزمشاهیان منبع و مدرک مستندی وجود ندارد اما پرچم ایلخانان مغول در اطلس کاتالان به این شکل آمده است.

پرچم سلسله ی ایلخانان مغول

نقشه ی وسعت پادشاهی خوارزمشاهیان

 نقشه ی وسعت سلسله ایلخانان مغول

 امپراتوری تیموریان:

پرچم ایران در زمان امپراتوری تیموریان

نقشه ی وسعت امپراتوری تیموریان

سلسله ی صفویه:

پرچم ایران در زمان صفویان

نقشه ی وسعت سلسله ی صفویان

حکومت پادشاهی افشاریان:

پرچم ایران در زمان افشاریان

نقشه ی وسعت پادشاهی افشاریه

حکومت پادشاهی زندیه:

پرچم ایران در زمان حکومت زند

نقشه ی وسعت حکومت پادشاهی زندیه

حکومت پادشاهی قاجار:

پرچم ایران در زمان قاجار

پرچم قاجار طراحی شده توسط امیرکبیر

حکومت پادشاهی پهلوی:

پرچم ایران با نشان شیر و خورشید در زمان حکومت پهلوی

وسعت ایران، از پایان دوره ی قاجاریه و شروع دوران پهلوی تاکنون بی تغییر مانده است!

 حکومت جمهوری اسلامی ایران:

پرچم ایران با نشان الله در زمان حکومت جمهوری اسلامی

منبع: سایت جهانگردی و توریسم ایران